Wegetarianizm nad Świdrem, czyli o dworku Bojarów

Dworek w otwockim Bojarowie nie rzuca się w oczy, ale nietrudno go znaleźć. Murowany dwór mógłby być jednym z ciekawszych zabytków miasta, bo stary, ładny i nietypowy. Jeszcze bardziej nietypowy - jak na tamte czasy - był jego właściciel.

Folwark Bojarowo (...) przeważnie pod lasem sosnowym, położony po obydwu stronach rzeki Świder. Jestto miejscowość najwięcej oddalona od stacyi i przystanku (...). Dom murowany jest właściwie pałacykiem zdobnym w wieżę, zakończonym spiczastym dachem i urządzonym ze wszelkiemi wygodami (...) Osobliwością Bojarowa jest tak zwana "Jarchata" dla kąpieli słonecznych przeznaczona, którą właściciel na własny użytek wybudował. 

Tak Bojarów opisywały "Wille w Otwocku i warunki pobytu tamże" Edmunda Diehla z 1893 roku.

POKARMY W STANIE SUROWYM
Założyciel Bojarowa, Konstanty Moës Oskragiełło (1850-1910), wiedział co dobre. Nie jadł mięsa, nie jadł nabiału, zalecał kąpiele słoneczne, wełniane stroje, surowe pokarmy i drewniane sztućce. Wegetarianizm propagował w swoich publikacjach. Tutaj, nad Świdrem, założył Zakład Leczniczy Termopatyczny. Przyjaźnił się z mieszkającym w sąsiednich Brzegach Andriollim, twórcą stylu świdermajer. Andriolli ma w Otwocku ładną ulicę swojego imienia, Oskragiełło się na razie nie doczekał.

CO I KIEDY
Oskragiełło kupił część folwarku Anielin hrabiego Zygmunta Kurtza w 1882. Otwock dopiero się rozwijał - kilka lat wcześniej uruchomiono kolej żelazną, Andriolli zaczynał budowę letniskowych drewniaków, domy w okolicach stacji miały dopiero wyrosnąć. W 1883 powstał w Bojarowie dwór, stojący do dziś, i dwa budynki drewniane. Był to jeden z pierwszych ośrodków leczniczych w okolicy, może pierwszy.

 

 

CO DALEJ?
Około 1890 roku Oskragiełło przeniósł się do Krakowa i zajął się filozofią Wschodu i okultyzmem, czym jeszcze bardziej wpasował się w dekadentyzm swoich czasów. Po drugiej wojnie światowej znajdowała się w Bojarowie Szkoła Rzemiosł Artystycznych - obok dworku można zobaczyć powojenne pawilony. Do Otwocka Bojarów włączono w 1952 roku. Dziś są to okolice skrzyżowania Kraszewskiego i Chrobrego.

W 2014 budynek z ogrodem wpisano do rejestru zabytków. Według Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dworek w udany sposób przetwarza styl budownictwa ziemiańskiego, a stan murów pozwala na odtworzenie dawnej formy budynku. Gorzej z elementami drewnianymi, tym bardziej, że dworek się palił. Obecnie jest w rękach prywatnych.

Źródła:
P. Ajdacki, J. Kałuszko, "Otwock i okolice", Warszawa 2002
E. Diehl, "Wille w Otwocku i warunki pobytu tamże (z trzema planami objaśniającemi)", w opracowaniu R. Lewandowskiego, Józefów 2014  
http://www.mwkz.pl/archiwum-aktualnosci-lista/797-dworek-bojarow-w-otwocku-zabytkiem (stan 07.2015)
http://opencaching.pl/viewcache.php?cacheid=29562 (stan 07.2015)
http://jura-pilica.com/?zapomniany-weteran,159 (stan 07.2015) 
http://prawazwierzat.blox.pl/2014/02/Konstanty-Moes-Oskragiello.html (stan 07.2015)